„Drewno na nowo. Kultywacja wiejskich tradycji architektonicznych Sejneńszczyzny”
sierpień-październik 2021 r.

Tradycyjna architektura ludowa XIX i XX w. niemal całkowicie zniknęła z wiejskich pejzaży, tak ze względu na swój typowy budulec - łatwo ulegające zniszczeniu drewno - jak i niską świadomość potrzeby kształtowania przestrzeni wiejskiej jako części harmonijnego krajobrazu. W ramach interdyscyplinarnego zadania „Drewno na nowo. Kultywacja wiejskich tradycji architektonicznych Sejneńszczyzny” wielokompetencyjny zespół – etnografowie i historycy sztuki, planiści i architekci, rzemieślnicy i projektanci, archiwiści i fotografowie – tworzy fundament wspólnego działania społeczności lokalnych na rzecz ochrony dziedzictwa kultury tradycyjnej w obszarze architektury drewnianej i ruralistyki. Efekt takiej współpracy to program zachowania, upowszechniania i twórczego przetwarzania drewnianej architektury wiejskiej Sejneńszczyzny. Na podstawie dokumentacji aktualnego stanu tradycyjnego budownictwa i założeń ruralistycznych w tym regionie prowadzone są działania edukacyjne i popularyzatorskie dla różnych grup wiekowych oraz powstaje projekt architektoniczny trzech drewnianych domów do pobrania na wolnej licencji, a także specjalistyczna publikacja. Zapewnią one długofalowe oddziaływanie projektu, w nowatorski sposób prezentując architekturę jako jedno ze źródeł tożsamości kulturowej. Efekty działań edukacyjnych wykroczą poza czas trwania projektu dzięki rozpowszechnianiu rezultatów zadania.

Cele zadania:

- Budowanie świadomości lokalnej na temat wyjątkowych walorów Sejneńszczyzny i wpływu dziedzictwa kulturowego na rozwój społeczno-gospodarczy gmin.
- Włączanie społeczeństwa w identyfikację zasobu dziedzictwa kulturowego i opiekę nad nim.
- Wspólne działanie społeczności lokalnych i ekspertów na rzecz ochrony dziedzictwa kultury tradycyjnej w obszarze architektury i ruralistyki.
- Przekazywanie i upowszechnianie wiedzy o lokalnym dziedzictwie kulturowym.
- Promowanie tradycyjnej architektury drewnianej.
- Promowanie ochrony założeń ruralistycznych.

Rezultaty zadania:

1) Dokumentacja ludowego budownictwa Sejneńszczyzny jako przykładu tradycyjnych założeń ruralistycznych i architektonicznych, wynikających z kontekstu geograficznego i społecznego. Ścieżka tworzenia takiej dokumentacji to zbiór wytycznych dla innych, np. młodzieży w ramach projektów edukacyjnych, dlatego częścią rezultatu jest czytelna, kompleksowa instrukcja na temat metod dokumentacji i archiwizacji założeń planistycznych i rozwiązań architektonicznych, zawierająca formularze i ścieżkę postępowania.
2) Ścieżka edukacyjna, która służy edukacji historycznej, etnograficznej i architektonicznej. Działania edukacyjne przyczynią się do popularyzacji drewnianej architektury Sejneńszczyzny i Suwalszczyzny oraz obudzą świadomość wyjątkowych walorów kulturowych regionu, a docelowo przełożą się na jego rozwój turystyczny.
3) Scenariusze warsztatów edukacyjnych opublikowane w Internecie na wolnych licencjach.
4) Projekt koncepcyjny trzech domów wzorowanych na lokalnej drewnianej architekturze XIX i XX w. wraz z instrukcją wykonania. Projekt zostanie umieszczony w Internecie na wolnej licencji, aby każdy mógł z niego skorzystać w przełożeniu dosłownym lub modyfikacji. Dzięki temu upowszechniana będzie wiedza o lokalnym dziedzictwie kulturowym i zapewniona jego ciągłość przy jednoczesnym twórczym rozwoju we współczesnej rzeczywistości.
5) Publikacja zawierająca opisy kontekstu historycznego i układów architektonicznych wsi, scenariusze postępowania i rekomendacje dotyczące tworzenia dokumentacji tradycyjnych rozwiązań architektonicznych i ruralistycznych oraz renowacji i adaptacji starych drewnianych budynków wiejskich, a także archiwistyki społecznej. Publikacja ilustrowana jest wysokiej jakości zdjęciami, znajdują się w niej również wywiady z osobami zamieszkującymi tradycyjne drewniane domy na Sejneńszczyźnie.

Realizacja projektu: Stowarzyszenie „Z Siedzibą w Warszawie”
Koordynacja projektu: Zuzanna Krzysztofik, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. , tel.: 505 259 823

Projekt dofinansowany w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

Nazwa programu: Program Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa
Nazwa zadania: Drewno na nowo. Kultywacja wiejskich tradycji architektonicznych Sejneńszczyzny

Dofinansowanie: 75 218 zł
Całkowita wartość: 84 258 zł